Tuketici Sorunlari Hakem Heyetleri Yonetmeligi

Tüketici sorunlarına yönelik olarak hizmet veren tüketici hakem heyetleri aşağıdaki yönetmeliğe göre çalışmaktadır.

TÜKETİCİ SORUNLARI HAKEM HEYETLERİ YÖNETMELİĞİ

BİRİNCİ BÖLÜM
Genel hükümler
Amaç:
Madde 1- Bu yönetmelik il ve ilçe merkezlerinde tüketici sorunları hakem heyetlerinin kurulmasına, çalışmasına ilişkin, usul e esasları düzenler.
Kapsam
Madde 2- Bu Yönetmelik, kanunun 35 inci maddesinde cezai yaptırıma bağlanmış hususlar dışında, tüketiciler ile satıcılar arasında çıkan uyuşmazlıkları kapsar.
Dayanak
Madde 3- Bu Yönetmelik, 23.2.1995 tarih ve 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında kanunun 22 e 31 inci maddeleri uyarınca düzenlenmiştir.
Tanımlar
Madde 4- Bu yönetmeliğin uygulanmasında,
a) Bakanlık : Sanayi ve Ticaret bakanlığını,
b) Genel Müdürlük : Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğünü,
c) İl Müdürlüğü : Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğünü,
d) Kanun : 407 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun,
e) Hakem Heyeti : Tüketici ile satıcılar arasında çıkan uyuşmazlıklara çözüm bulmak amacı ile il veya ilçe merkezlerinde oluşturulan tüketici sorunları hakem heyetlerini,
f) Başkan : Tüketici sorunları hakem heyeti başkanı,
g) Tüketici : Bir mal veya hizmeti özel amaçlarla satın alarak nihai olarak kullanan veya tüketen gerçek veya tüzel kişiyi,
h) Satıcı :Kamu kurum ve kuruluşları da dahil olmak üzere tüketiciye mal veya hizmet sunan gerçek ya da tüzel kişiyi,
ı)Tüketici Örgütleri : Tüketicinin korunması amacıyla kurulan dernek, vakıf ve tüketim kooperatifleri,
i)Mal : Ticaret konusu taşınır eşyayı,
j) Hizmet : Bir ücret veya menfaat karşılığında yapılan bedeni ve/veya fikri faaliyetleri,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Kuruluş
Hakem heyetlerinin kuruluşu ve Görev Alanı
Madde 5- Tüketiciler ile satıcılar arasında çıkan uyuşmazlıkları çözümlemek ve tüketici mahkemelerinde delil olarak ileri sürülebilecek kararları almak üzere il ve ilçe merkezlerinde hakem heyetleri kurulur.
İl hakem heyetleri il merkezi sınırları içinde, ilçe hakem heyetleri ise ilçe sınırları içinde görevli ve yetkilidir. başvurular, tüketicinin mal veya hizmeti satın aldığı satıcının bulunduğu yerdeki hakem heyetine yapılır. Kapıdan satışlarla ilgili uyuşmazlıklarda tüketicinin bulunduğu yerdeki hakem heyetine başvurulur.
Tüketicinin ikametgahı ile satıcının bulundu yerin farklı olması halinde tüketici başvurusunu, ilgili hakem heyetine intikal ettirilmek üzere, ikametgahının bulunduğu yer hakem yetine de yapabilir.
Büyükşehir statüsünde bulunan illerde kurulan il hakem heyetleri, mal ve hizmet bedeli Bakanlıkça her yıl başında belirlenecek tutarın üzerindeki uyuşmazlıklara bakmakla görevli ve yetkilidir. bu bedelin altındaki uyuşmazlıklara; Büyükşehir belediyesi sınırları dahilinde kurulur ilçelerdeki hakem heyetlerince ikinci fıkradı belirtilen esaslar uyarıca bakılır.
Hakem heyetleri;görev yetki ve çalışma kapsamı dışında kalan başvuruları doğrudan ilgili kuruluşlara veya hakem heyetlerine intikal ettirir.
Hakem Heyetlerinin Sayısı
Madde 6- Bakanlıkça, Büyükşehir statüsünde bulunan illerde ve ayrıca ihtiyaç halinde diğer il ve ilçelerde il müdürlüklerinin görüşü alınarak birden fazla hakem heyeti kurulabilir.
İl hakem heyetleri il merkezi sınırları içinde, ilçe hakem heyetleri ise ilçe sınırları içinde görevli ve yetkilidir. Başvurular, tüketicinin mal veya hizmeti satın aldığı satıcının bulunduğu yerdeki hakem heyetine yapılır. kapıdan satışlarla ilgili uyuşmazlıklarda tüketicinin bulunduğu yerdeki hakem heyetine başvurulur.
Tüketicinin ikametgahı ile satıcının bulunduğu yerin farklı olması halinde tüketici başvurusunu, ilgili hakem heyetine intikal ettirilmek üzere, ikametgahının bulunduğu yer hakem heyetine de yapabilir.
Büyükşehir statüsünde bulunan illerde kurulan il hakem heyetleri, mal ve hizmet bedeli bakanlıkça her yıl başında belirlenecek tutarın üzerindeki uyuşmazlıklara bakmakla görevli ve yetkilidir. bu bedelin altındaki uyuşmazlıklara; büyükşehir belediyesi sınırları dahilinde kurulu ilçelerdeki hakem heyetlerince ikinci fıkrada belirtilen esaslar uyarıca bakılır.
Hakem heyetleri; görev, yetki ve çalışma kapsamı dışında kalan başvuruları doğrudan ilgili kuruluşlara veya hakem heyetlerine intikal ettirir.
Hakem Heyetlerinin Sayısı
Madde 6- Bakanlıkça, Büyükşehir statüsünde bulunan illerde ve ayrıca ihtiyaç halinde diğer il ve ilçelerde il müdürlüklerinin görüşü alınarak birden fazla hakem heyeti kurulabilir.
Hakem Heyetleri Başkan ve Üyeleri
Madde 7- Hakem heyetleri, başkan dahil 5 üyeden oluşur. Heyetin başkanlığı illerde sanayi ve ticaret il müdürü veya görevlendireceği bir memur, ilçelerde kaymakam ya da görevlendireceği bir memur tarafından yürütülür.
Diğer üyeler şunlardır:
a) Belediye başkanının görevlendireceği uzman bir personel,
b) Baronun mensupları arasından görevlendireceği bir avukat,
c) Tüketici örgütlerinin seçecekleri bir üye,
d) Satıcının tacir olduğu uyuşmazlıklarda ticaret ve sanayi odasının yada bunların ayrı ayrı örgütlendiği yerlerde ticaret odasının, satıcının esnaf ve sanatkarlar odaları birliğinin, ilçelerde esnaf ve sanatkarlar odalarının görevlendireceği bir üye,
Hakem heyetlerinin oluşumun sağlanamadığı yerlerde noksan üyelikler başkanın, belirlenecek üye sayısını yazılı olarak bildirmesi üzerine belediye meclislerince re'sen doldurulur. Bu üyelerin isimleri yapılacak ilk toplantıda belirlenerek başkana bildirilir.
Hakem heyetinin kuruluşu sırasında tüketici örgütü bulunmayan il veya ilçede tüketici örgütlerinden birinin sonradan kurulması halinde, belediye meclisi tarafından tespit edilen üyenin görevi sona erer ve yerine tüketici örgütü temsilcisi görev alır. Buna ilişkin işlemler, hakem heyeti başkanınca yürütülür.
Başkan dışındaki üyelerin görev süresi iki yıldır. Görev süresi sona erenin üyeliği, yerine görevlendirilen kişi göreve başlayıncaya kadar devam eder.
İllerde sanayi ve ticaret ve ticaret il müdürlükleri, ilçelerde kaymakamlar il veya ilçe hakem heyetleri başkanı olarak görevlendirdikleri memurları değiştirebilirler. Geçici görev, izin, hastalık ve benzeri nedenlerle, il veya ilçe hakem heyeti başkanının hakem heyeti toplantılarına katılmaması durumunda, illerde il müdürü, ilçelerde kaymakam tarafından; il müdürlüğü ve kaymakamlık personeli arasından geçici görevlendirme yapılır.
İstifa, ölüm, altı aydan fazla sürekli hastalık ve diğer nedenlerle görevi sonra erenler ile görevine son verilenlerin yerlerine bu maddenin iki ve üçünü fıkra hükümlerine göre yeni üye görevlendirilir.
Bu suretle boşalan üyelikler için görevlendirilenler, yerine atandığı kişinin kalan süresini tamamlar.
Üyelerde Aranacak Şartlar
Madde 8- Hakem heyetleri üyelerinin aşağıdaki şartları taşımaları zorunludur.
a) T.C. vatandaşı olmak,
b) 18 yaşından küçük, 70 yaşından büyük olmamak,
c) Ağır hapis veya 6 aydan fazla hapis veyahut affa uğramış olsalar bile Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlarla, zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıc4lık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve hasiyeti kırıcı suçtan veya istimal ve istihlak kaçakçılığı hariç kaçakçılık, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma suçlarından dolayı hükümlü bulunmamak,
d) Kamu haklarından mahrum bulunmamak,
e) Yetkili sağlık kuruluşundan alınacak rapor ile belirlenen ve görevini devamlı yapmasına engel olabilecek vücut veya akıl hastalığı bulunmamak,
f)İllerde en az lise, ilçelerde en az ortaokul veya denkliği Milli Eğitim Bakanlığınca kabul edilen eğitim kurumlarından birini bitirmiş olmak.
Bu şartları taşımadıkları sonradan anlaşılanların görevlerine başkan tarafından son verilir.
Tüketici Örgütleri Temsilcilerinin Tespiti:
Madde 9- Hakem heyetlerinde temsil edilecek tüketici örgütleri; illerde il müdürlükleri, ilçelerde kaymakamlıkları tarafından tespit edilir. ve durum bu tüketici örgütüne bildirilir.
İl veya ilçe merkezinde öncelikle tüketici derneği, yoksa tüketici vakfı vakfın bulunmaması durumunda tüketim kooperatifi hakem heyetine temsilci göndermek üzere belirlenir. bunların tespitinde sırasıyla;
a) Hakem heyetinin bulunduğu il veya ilçe merkezinde çalışmaların faal olarak yürütülmesi,
b) İl veya ilçe merkezinde ayrı türden tüketici örgütü varsa, kayıtlı üye veya ortak sayısının en fazla olması,
c) Ülke düzeyinde kurulan ve faaliyette bulunan şube sayısı, dikkate alınır.
Bu suretle tespit edilen tüketici örgüt yönetim kurulu, temsilcisini belirleyerek ilerde il müdürlüğüne, ilçelerde kaymakamlıklara bildirir.
Her il ve ilçede belirlenen tüketici örgütlerinin ünvanları ve seçilen temsilcilerinin kimlikleri il müdürlüğünce toplu halde 15 gün içerisinde Genel müdürlüğe bildirilir.
Büyükşehir statüsünde bulunan illerde, Büyükşehir Belediyesine ait sınırlar içerisinde yer alan ilçelerden birinde tüketici örgütünün bulunmaması durumunda, kurulacak olan hakem heyetine, Büyükşehir belediyesine ait sınırlar içerisinde yer alan diğer ilçelerde faaliyet gösteren tüketici örgütleri arasından yukarıda belirlenen koşullara göre üye seçilir.
Raportör
Madde 10- Başkan tarafından illerde il müdürlüğü personeli arasından, ilçelerde ise Devlet memurları asından en az birisi raportör olarak görevlendirilir.
Raportör, hakem heyetinin çalışmalarına ve kararlarına ve esas olacak rapor ve dosyaları hazırlayarak heyete sunar. Aynı uyuşmazlık konusunda başvuru halinde dosyaları birleştirir. Toplantı ve karar tutanağını yazmak ve gerektiğinde hakem heyeti üyelerine konuyla ilgili bilgi vermek üzere toplantılarda hazır bulunur. Raportörün oy hakkı yoktur.
Büro Personeli
Madde 11- Başvuruların sayısına ve il veya ilçelerdeki nüfus yoğunluğuna göre gerekli görüldüğünde;
a) Dosya, evrak ve arşiv işlerini yürütmek,
b) Toplantı tutanaklarının tutmak, karar defterine kaydetmek,
c) başkanın ve hakem heyetinin uygun gördüğü diğer işleri yapmak üzere başkan tarafından büro kurulur ve yeterli sayıda personel görevlendirilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çalışma Usul ve Esasları
Başvuru
Madde 12- Uyuşmazlıklarla ilgili başvuru, uyuşmazlık konusunu içeren dilekçenin, delil oluşturan ilgili belgelerle birlikte hakem heyetine verilmesiyle yapılır.
Tüketici aynı uyuşmazlık konusu ile ilgili olarak birden çok hakem heyetine başvuramaz. Aksi takdirde diğer taraf lehine derdestlik itirazın bulunma hakkı doğar.
Tüketicinin uyuşmazlık konusu ile ilgili olarak aynı hakem heyetine birden fazla başvuru yapması durumunda da ikinci fıkra hükümleri uygulanır.
Tüketicinin ile satıcılar arasındaki uyuşmazlıklarda Kanun'un 23 üncü maddesi hükümleri saklıdır.
Karar Süresi
Madde 13- Müracaatlar, başvuru tarih ve sırasına göre en geç bir ay içinde hakem heyetince görüşülür ve karara bağlanır.
Başvurular, tarafların ivedi inceleme talebi bulunduğu veya gerekli görüldüğü hallerde hakem heyetlerince öncelikle gündeme alınarak sonuçlandırılır.
Tüketicinin yabancı turist olması durumunda da ikinci fıkra hükümleri uygulanır.
Toplantı Zamanı
Madde 14- Toplantılar her ayın ikinci ve dördüncü haftalarının ilk günleri,en az ayda 2 defa resmi tatil günlerine rastladığında tatilden sonraki ilk çalışma gününde olmak üzere yapılır.
Gündemde görüşülecek uyuşmazlık konusu bulunmadığı takdirde toplantı yapılmaz.
Başkanın Çağrısı ile Toplama
Madde 15- Başkanın çağrısı üzerine, öncelikle görüşülmesi gereken konularda hakem heyetleri olağanüstü toplanabilir. Toplantı tarihi üyelere 2 gün önce yazılı olarak bildirilir. Bu tür toplantılar ayda birden fazla olamaz.
Toplantı Yeri ve Gündem
Madde 16- Toplantılar, Bakanlık taşra teşkilatının bulunduğu yerlerde il müdürlüğünde, bulunmadığı yerlerde ise kaymakamlık binasında yapılır.
Toplantı gündemi başkan tarafından 12 ve 13 üncü maddeler uyarınca belirlenir ve toplantı başlamadan önce üyelere dağıtılır.
Toplantı ve Karar Yeter Sayısı:
Madde 17- Hakem heyeti, en az üç üye ile toplanır ve oturuma katılanların oy çokluğu ile karar verir.
Üyeler çekimser oy kullanamaz. Oyların eşit olması halinde bakanın oy kullandığı taraf çoğunlukta sayılır.
Toplantılara katılma Mecburiyeti
Madde 18- Hakem heyeti üyeleri toplantılara katılmak zorundadırlar. Geçerli mazeretleri sebebiyle oturumlara katılamayacak üyeler, durumlarına toplantıdan önce başkana bildirirler. Birbirini takip eden toplam 4 toplantıya mazeretsi olarak veya mazeretli de olsa üç aylık sürede yapılan toplantılara hiç katılmayanların üyeliği düşer.
Toplantılara Katılamayacaklar
Madde 19- Hakem heyetleri, başkan ve üyeleri; kendisi usul ve füruundan biri ile eşi ve üçüncü dereceye kadar, bu derece dahil, kan ve sıhri hısımları ile ilgili uyuşmazlıkların görüşülmesine ve bu konuda yapılacak oylamaya katılamazlar.
İnceleme Şekli
Madde 20- İnceleme esas olarak raportör tarafından hazırlanan rapor ve ilgili belgelerin yer aldığı dosya üzerinde yapılır. Ayrıca, hakem heyetince gerek görüldüğü hallerde taraflar dinlenir.
Çözümü bilirkişi incelemesini gerektiren uyuşmazlık konularında, hakem heyetince bir kişiden fazla olmamak üzere bilirkişi görevlendirilir. Aynı konuda birden fazla bilirkişi incelemesi yaptırılmaz.
Hakem Heyeti Kararlarının Kapsamı
Madde 21- Hakem heyetlerinin kararları yalnız verildikleri uyuşmazlıklara ilişkin olup, ancak bunlar için hüküm ifade eder.
Bilgi ve Belge İsteme Yetkisi
Madde 22- Hakem heyeti uyuşmazlık konusuna ilişkin her türlü bilgi ve belgeyi taraflardan, ilgili kurum ve kuruluşlardan isteyebilir.
Karar tutanağı
Madde 23- Toplantıda görüşülen konular ve alınan kararlar en az 2 nüsha olarak, toplantı sırasında tutanakla tesbit edilir. Tutanak başkan ve üyeler tarafından imzalanır. Bu nüshalardan biri, bürodaki dosyasında muhafaza edilir, diğeri ise sayfaları müteselsil sıra numaralı karar defterine yapıştırılarak il müdürlüğü veya kaymakamlık mührü ile köşelerinden mühürlenir.
Kararın Bildirimi
Madde 25- Kararlar, alındığı tarihten itibaren 3 gün içinde taraflara yazılı olarak bildirilir.
Kararın İlanı
Madde 25- Hakem heyetlerince alınan kararların taraf ve sonuçlarını gösterir listeler, illerde il müdürlüklerinde, ilçelerde kaymakamlıklarda duyuru panolarında aylık olarak ilan edilir.
Faaliyet Raporu
Madde 26- Hakem heyetleri 4'er aylık dönemler halinde hazırlayacakları faaliyet raporlarını dönem bitiminden itibaren 15 gün içerisinde il müdürlüklerine gönderilir.
İl müdürlüklerinde toplanan raporlarla ilişkin bilgiler, birinci fıkrada belirtilen sürenin bitiminden itibaren 15 gün içinde Genel Müdürlüğe yazılı olarak bildirilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Mali Hükümler
Giderler
Madde 27- Hakem heyetlerinin kuruluş çalışmalarına ilişkin tüm giderler, 4077 sayılı Kanunun 29 inci maddesi hükmü uyarınca Bakanlık bütçesine konulan ödenekten karşılanır.
Huzur Hakkı
Madde 28- Hakem heyetleri başkan ve üyelerine ayda ikiden fazla olmamak üzere, toplantı başına huzur hakkı ödenebilir.
Huzur hakkı miktarı ve verilme esasları, Maliye Bakanlığı'nın görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir
BEŞİNCİ BÖLÜM
Son Hükümler
Yürürlük
Madde 29-Maliye Bakanlığı ile Sayıştay'ın görüşleri alınarak hazırlanan bu Yönetmelik 8.9.1995 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 30- Bu yönetmelik hükümlerini Sanayi ve Ticaret Bakanı yürütür.