Hamilelikte Kan Gruplari ve Alyuvar Antikorlari

Hamilelikte Kan Grupları ve Alyuvar Antikorları

Hamileliğinizin başında ve son üç ayında kan grubunuzu belirlemek ve alyuvarlara karşı
antikorlarınız olup olmadığını görmek için size bir test uygulanması teklif edilir. Bu broşürün
amacı, hamilelikte kan gruplarının ve ‘alyuvar antikorları’nın önemiyle ilgili bilgi vermektir.
Broşürde ayrıca bebeklerde ‘rhesus’ hastalığına yol açabilen ‘alyuvar antikorları’nın oluşmasını
önleyen tedavi hakkında da bilgi bulunmaktadır.

Kan grupları nedir?
Vücudunuzdaki her alyuvarın yüzeyinde kan gruplarınızı oluşturan doğal kimyasal maddeler
bulunur. Kan gruplarınızı her iki ebeveyninizden alırsınız. Herbirimizde bir çok kan grubu vardır.

Ancak şanslı olunan konu, bunlardan yalnızca bir kaç tanesinin önemli olmasıdır.
Hamileliğinizde bilmemiz gereken en önemli kan grupları ABO grubunuzla D grubunuzdur.
Kan Grubu Grup içinde olası kan türleri
ABO grubu O, A, B veya AB
D grubu
‘Rhesus’ grubu olarak ta bilinir
D pozitif (‘rhesus’ pozitif, en yaygın olan)
D negatif (‘rhesus’ negatif)
ABO ve D gruplarına ek olarak herkeste başka daha küçük kan grupları da vardır. Hamilelikte
önemli olabilen küçük kan gruplarından iki tanesi ‘c’ (küçük c) ve ‘K’ (Kell) gruplarıdır.

Alyuvar antikorları nedir?
Antikorlar vücudun bağışıklık sisteminin bir parçasıdır. Bunlar bağışıklık sistemi virüs, aşı veya
farklı bir kan grubu gibi ‘yabancı’ bir maddeyle temasa geçtiğinde oluşurlar. Bağışıklık sisteminin
oluşturduğu antikor, mevcut yabancı maddenin türüne bağlıdır.
Bu nedenle, kanınızda ‘yabancı’ alyuvarlar varsa, bu ‘yabancı’ hücrelere karşı alyuvar antikorları
oluşturabilirsiniz. ‘Yabancı’ alyuvarlar vücudunuza esas olarak iki şekilde girebilir: bir kan nakli
sonucunda veya hamilelik sırasında.

Hamilelik sırasında alyuvar antikorları nasıl oluşur?
Hamilelik sırasında bebeğin alyuvarlarından bir kaç tanesinin annenin kanına ‘sızması’ çok
görülen bir durumdur. Bu genellikle bebeğin doğumunda olur. Böylesi bir durumda bebeğin kan
grubu anneninkinden farklıysa, annenin bağışıklık sistemi tarafından antikorlar oluşturulması
ihtimali vardır. Bu ender görülen bir durumdur. Her 100 hamile kadından yalnızca yaklaşık
üçünde alyuvar antikorları oluşabilir ve bunların çoğu zararsızdır.
Hamilelik sırasında alyuvar antikorları nasıl oluşur.


A. Bebeğin kan grubu anneninkinden farklıdır. Anne ve bebeğin kan grubu farklıdır.

B. Bazen bebeğin kanından bir miktarı, plasentadan annenin kanına geçer. Ender durumlarda
annenin vücudu bebeğin alyuvarlarını yabancı madde olarak tanır ve bunlara karşı antikor yapar ya da daha önceki hamilelikler sırasında veya kan nakli sonucunda antikorlar üretilmiş olabilir.

C. Bu antikorlar plasentadan bebeğin kanına geçer. Kan grupları uyuşuyorsa, antikorlar
bebeğin alyuvarlarında hasar yapabilir.

Hamilelikte kan grupları ve alyuvar antikorları neden önemlidir?

Kan grubunuzun günlük yaşamınızda hiç bir etkisi yoktur ve alyuvar antikorlarının bulunması
genellikle zararsızdır. Ancak, hamileliğiniz sırasında kan grubunuzun ve alyuvarlara karşı
herhangi bir antikor oluşturup oluşturmadığınızın bilinmesi önemlidir.

Bunun üç ana nedeni vardır ve burada daha fazla bilgi verilmektedir:
1. Size kan nakli yapılması gerekecek olursa.
Çok ender durumlarda size kan nakli yapılması gerekecek olursa, sizin için seçilen kanın uygun
ABO ve D gruplarında olması ve ayrıca sahip olabileceğiniz alyuvar antikorlarına uyması
gerekir.
2. Alyuvarlara karşı, bebeğinizi etkileme ihtimali bulunan antikorlar oluşturduğunuz
bilindiğinde, gerekli tedavinin yapılması sağlanır.

Alyuvar antikorları bebeğinizi nasıl etkileyebilir?
Alyuvar antikorları oluşturmuşsanız, bunlar sizin kanınızdan bebeğin kanına geçebilir.
Bebeğinizin alyuvarlarında uyan kan grupları varsa, antikorlar bebeğin alyuvarlarında hasar
yapabilir. Şekilde bunun nasıl olabileceği gösterilmiştir.

Çoğu durumda bebeğe herhangi bir zarar gelmez. Ancak, bazı antikorlar nedeniyle, özellikle de
düzeyleri yüksekse, bebek anemik hale gelebilir ve doğumdan sonra sarılık ortaya çıkabilir. Bu
durum ‘yeni doğan bebeklerde hemolitik hastalık’ (haemolytic disease of the new-born) olarak
bilinir ve ‘rhesus’ hastalığı olarak da bilinir.

Bebeğinizin alyuvarlarına karşı sizde antikorlar varsa ne olur?
Bazı alyuvar antikorları bulunan hamile kadınlara, antikor düzeyini izlemek üzere hamilelik
sırasında düzenli aralıklarla kan testi teklif edilir.

Bebeğin kan grubunun ne olduğunu tahmin edebilmemize yardımcı olmak üzere babasından
kan örneği alınabilir. Bu, bebeğin alyuvarlarının annenin antikorlarından zarar görüp
görmeyeceğini tahmin etmemize yardımcı olur.

Tedbirli olmak için bebek hamilelik sırasında ve doğumdan sonra izlenir ve genellikle herhangi
bir tedaviye gerek olmaz. Ancak antikor düzeyi çok yükselirse, bebeği erken doğurtmak veya
çok ender olarak bebeğe rahimde kan nakli yapmak gerekli olabilir. Bu tür kan nakli ‘rahim içi
kan nakli’ (intrauterine transfusion) olarak bilinir ve uzman hastanelerde yapılır.

Hangi alyuvar antikorlarının sorun yaratma ihtimali yüksektir?
D antikoru, sorun yaratma ihtimali en yüksek olan antikordur. Bu, kan grubu D negatif olan bir
annenin bebeği D pozitif ise oluşabilir. Ancak şanslı olunan bir konu, anti-D oluşumunu
engellemenin bir yolunun bulunmasıdır.

Bundan sonra sorun yaratma ihtimali en yüksek olan alyuvar antikorları, anti-c ve anti-K’dır.
Diğer antikorların çoğu ya hiç hasara neden olmaz ya da çok az hasar yaratır.
3. D negatif olup olmadığınızı belirleme. D negatif iseniz, hamilelik sırasında ve/veya
doğumdan sonra ek tedavi görmeniz gerekebilir.

D negatif iseniz bu sizi nasıl etkiler?
Hamileliğinizin ilk dönemlerinde D negatif bir anne olduğunuzun belirlenmesi önemlidir. Bu
şekilde, anti-D antikorunun oluşmasını önlemek için hamilelik sırasında tedaviye ihtiyacınız olup
olmadığı konusunda size tavsiyede bulunulabilir.

Anti-D antikorunun oluşumu nasıl önlenebilir?
Anti-D antikorunun oluşumu, anneye ‘önceden oluşturulmuş anti-D’ (pre-formed anti-D)
(‘prophylactic anti-D’, veya ‘anti-D immunoglobulin’) enjekte etmek suretiyle önlenebilir. Bu
enjeksiyonla, annenin bağışıklık sistemi bebeğin alyuvarlarını farketmeden önce bebeğin
alyuvarları temizlenir. Bu şekilde annenin zararlı olabilecek anti-D antikorunu oluşturması
önlenir.

30 yıldan fazla bir süredir kullanılan bu tedavi, kan bağışında bulunanlar arasından özel olarak
seçilen kişilerden alınan plazmadan yapılır.

Ne zaman tedavi görmeniz gerekir?
D negatifseniz, aşağıda sayılanlardan herhangi birisi meydana geldikten sonra enjeksiyon
yapılması gerekebilir (doktorunuz veya ebeniz size bu konuda tavsiyede bulunur):
Düşük veya düşük tehlikesi nedeniyle hastanede tedavi
Hamileliğe son verilmesi
Karın bölgesinde yaralanma
Vajinada kanama
Amniyosentez (amniocentesis) gibi, teşhis için yapılan bazı testler

Bebeğinizin döndürülmesi
İdeal olarak enjeksiyonun, ‘sızıntıya’ neden olmuş olabilecek bir olaydan sonra üç gün içinde
yapılması gerekir. Ancak 10 gün sonrasına kadar etkili olabilir. Enjeksiyon bebeği etkilemez.
Bebeğiniz D pozitif ise, doğumdan sonraki 3 gün içinde enjeksiyon yapılması da önemlidir.
Size hamileliğin 28. ve 34. haftalarında bir anti-D enjeksiyonu yapılmasının teklif edilmesi
önerilir. Buna “rutin doğum öncesi anti-D profilaksis” (routine antenatal anti-D prophylaxis) adı
verilir ve genellikle hamileliğin 28. ve 34. haftalarında enjeksiyon olarak verilir. Ancak yerel
düzeyde bir uygulama olarak 28. haftada tek bir enjeksiyon olarak verilmesi de söz konusu
olabilir. Bu konuda daha fazla bilgi isterseniz lütfen ebenize sorun.

Daha fazla bilgi
Bu broşürde belirtilen konularla ilgili olarak sormak istediğiniz bir şey ya da sizi kaygılandıran
konular varsa, lütfen doktorunuza veya ebenize sorun.
Ayrıca şu web siteleri de sizin için yararlı olabilir:
Genel olarak doğum öncesi tarama:
www.nelh.nsc.nhs.uk/screening/antenatal_pps/antenatal.html
Rutin doğum öncesi anti-D profilaksis:
www.nice.org.uk/pdf/Anti_d_patient _leaflet.pdf
‘National Blood Service’ (Ulusal Kan Servisi) adlı kuruluştan, bu broşürden daha fazla sayıda
edinilebilir. 0845 7 711 711 numaralı telefonu arayın.
Veri Koruma (Data Protection) (NHS’in bir bölümü olan) ‘National Blood Service’ tarafından, hizmetlerinin etkili ve güvenli bir şekilde sunulabilmesini sağlamak üzere, yaptıkları bütün testler ve verdikleri her türlü tavsiye hakkında kayıtlar tutulur. Sizinle ilgili veriler, Veri Koruma Yasası (1998) (Data Protection Act (1998)) uyarınca, güvenli bir şekilde ve haklarınıza uygun olarak saklanır. Yeni doğan bebeklerde hemolitik (haemolytic) hastalığın ender görülmesi nedeniyle hastanelerden, bebeğin doğmasının hemen ardından, bundan etkilenen bebekler hakkında bazı bilgiler isteriz. Bu bilgilere, bilgimizi geliştirmemize yardımcı olması ve bu şekilde bütün annelere ve bebeklere mümkün olan en iyi bakımın sağlanabilmesi için ihtiyacımız vardır.

Yazının Orjinali [PDF]

Bu Yazı İçin Keywords: kan, kan grubu, kan grupları, alyuvar, akyuvar, antikor, lökosit, trombosit, kan uyuşmazlığı, kan, kan, kan, üniteler, kan bağışı..