10. Cumhurbaskani Secimi

10. Cumhurbaşkanı seçimi - Gün gün gelişmeler...

Cumhurbaşkanı'nın görev süresini "5+5" şeklinde düzenleyen Anayasa değişikliğinin TBMM'de reddedilmesi ve Süleyman Demirel'in görev süresinin uzatılmayacağının kesinleşmesinden sonra, 10. Cumhurbaşkanı'nın seçimi tartışmaları başladı.

Yeni Cumhurbaşkanı'nın seçimi ile ilgili anayasal süreç 11 Nisan 2000 tarihinde işlemeye başladı.

Bu sürece ilişkin haberler, yorumlar ve açıklamalar şöyle:

10. Cumhurbaşkanı Seçimi

10 Nisan 2000
* Başbakan Bülent Ecevit, yaptığı yazılı açıklamada, "koalisyon ortaklarının bir milletvekili üzerinde uzlaşmalarının ideal çözüm olduğunu, bu olmazsa dışardan bir aday üzerinde anlaşma sağlanabileceğini" belirtti, aksi halde "kaos" olacağına dikkat çekti. (Ecevit'in açıklamasının metni)

* Başbakan Ecevit'in cumhurbaşkanlığı seçimine ilişkin sürpriz açıklaması ANAP'ta rahatsızlık yarattı. MKYK'da okunan açıklama konusunda üyeler yorum yapmadan dağılırken, partili kurmaylar "Bu açıklama Yılmaz'ın adaylığını kesmeye yönelik" görüşünü savundular. ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz'ın tepkisi, "Bu görüşlerini zirvede dile getirebilirdi. Daha önce kamuoyuna açıklama yapması şık olmadı" dedi. (Gazeteler)

* Hükümetin MHP kanadında ise, cumhurbaşkanlığı seçiminin, 5 partinin bir aday üzerinde uzlaşması, bunun sağlanamaması durumunda iktidar ortaklarıyla uzlaşmaya gidilerek sonuçlandırılması görüşü benimsendi. (MHP Başkanlık Divanı toplantısı)

11 Nisan 2000
* Koalisyon partileri genel başkanlarının katılımıyla gerçekleştirilmesi planlanan "Liderler Zirvesi", Başbakan Bülent Ecevit'in Hindistan gezisi sonrası geçirdiği gribal enfeksiyon nedeniyle ertelendi.

* DSP'li Başbakan Yardımcısı Hüsamettin Özkan, "Liderler Zirvesi"nin ertelenmesi üzerine ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz ve MHP Genel Başkanı, Başbakan Yardımcısı Devlet Bahçeli ile görüştü. Özkan'ın, hükümet ortakları arasında mekik diplomasisi yapması, siyasi kulislerde ‘‘Ecevit'in açıklamasıyla ortaya çıkan gerilimi yumuşatıp liderler zirvesinin daha ılımlı bir ortamda gerçekleşmesini sağlamaya dönük girişim’’ olarak yorumlandı.

* Cumhurbaşkanı seçimi için yasal süreç başladı. TBMM Genel Kurulu'nun bugünkü birleşiminde, TBMM Başkanvekili Vecdi Gönül, sürecinbaşladığını şu sözlerle açıkladı: Sayın milletvekilleri, tarihî bir duyuruyu dikkatlerinize sunmak istiyorum. Anayasamızın 102 nci maddesine göre, Cumhurbaşkanı adaylarının, 16 Nisan 2000 Pazar gününden başlamak üzere 25 Nisan 2000 Salı günü saat 24.00'e kadar, Meclis Başkanlık Divanına bildirilmesi gerekmektedir. Bu başlangıcın hayırlı bir sonuç getirmesini temenni ediyorum. Genel Kurulun bilgilerine sunarım. (Seçim Takvimi)

* ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz, Cumhurbaşkanlığı seçiminin bir hükümet konusu, koalisyonun mevcudiyeti ve geleceği bakımından bağlayıcı bir husus olmadığını bildirdi. Yılmaz, partisinin grup toplantısında yaptığı konuşmada, "Yüce Meclis'in Cumhurbaşkanlığı seçimi sürecini en iyi şekilde tamamlayacağına, makulu bulacağına, konuyu bir sorun haline getirmeden aşacağına inanıyorum" dedi. (Yılmaz'ın konuşması)

* MHP Genel Başkanı ve Başbakan Yardımcısı Devlet Bahçeli, cumhurbaşkanı seçimlerinin hükümet meselesinden ayrı ele alınması gerektiğini belirtti. Bahçeli partisinin grup toplantısında yaptığı konuşmada, "Yeni cumhurbaşkanı, kamuoyumuzca dürüst, şaibesiz ve milletimizin manevi değerlerine saygılı hüviyeti ile tebaruz etmiş, demokrasinin ilkeleri konusunda duyarlı bir şahsiyet olmalıdır" dedi.(Bahçeli'nin konuşması)

* DYP Genel Başkanı Tansu Çiller, demokratik teamüller çerçevesinde cumhurbaşkanının parlamento içinden seçilmesi gerektiğini bildirdi. Çiller, partisinin Genel İdare Kurulu toplantısı öncesi yaptığı açıklamada, "Son iki dönem büyük çoğunluğu temsil eden cumhurbaşkanlarının daha etkili olabildiği görüldü. Seçimi sadece bir hükümet meselesi olarak görmek, seçilecek cumhurbaşkanının etkisini gölgeleyecektir" dedi. (Çiller'in açıklamaları)

12 Nisan 2000
* Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hüseyin Kıvrıkoğlu, Yolsuzluklarla Mücadele Derneği yetkililerini kabulünde, temiz siyaset isteğini dile getirdi. Kıvrıkoğlu, 'en önemli ikinci sorunun yolsuzluk olduğunu' söyledi. Kıvrıkoğlu'nun bu sözlerle, Genelkurmay Başkanlığı'nın cumhurbaşkanlığına 'ciddi, dürüst ve şaibesiz' bir ismin getirilmesine işaret ettiği şeklinde değerlendirildi ve askerin 'şaibesiz siyasetçi istediği' şeklinde yorumlandı. (12 Nisan tarihli Hürriyet ve Radikal gazetelerinde yer alan haberler)

* DYP Genel Başkanı Tansu Çiller, partisinin grup toplantısında yaptığı konuşmada, "Bir anayasal mekanizmayı sağlıklı bir şekilde işletebilecek ve anayasal bir süreci olgunluk içinde sonuçlandırabilecek bir sınavla karşı karşıyayız. Önümüzde Avrupa Birliği’ne tam üyelik gibi bir süreç var. Türkiye’nin atak, cesur, kişilikli, kendi değerlerini, milli manevi değerlerini ve Türkiye için bir büyük devlet görüntüsünü elden bırakmadan geleceğimiz açısından ve Türkiye'yi önümüzdeki yüzyıldaki iddiaları açısından taşıyabilecek bir seçim yapma durumundayız" dedi.(Çiller'in grup konuşması)

* İş dünyasındaki örgütlerin başkanları, "nasıl bir cumhurbaşkanı" konusunda görüşlerini açıkladılar. (12 Nisan tarihli Radikal Gazetesi)

13 Nisan 2000
* ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz: "Benim adaylığıma liderler karar verir". Yılmaz, 11 Nisan'da görüştügü Başbakan Yardımcısı Hüsamettin Özkan'a, "kimseye adayım ya da değilim demedim. Benim aday olup olmayacağıma liderler karar verir" dedi. (13 Nisan tarihli Hürriyet Gazetesi)

14 Nisan 2000
* Başbakan Bülent Ecevit'in rahatsızlığı nedeniyle 11 Nisan'da gerçekleştirilemeyen "Liderler Zirvesi" bugün yapıldı. Koalisyonu oluşturan partilerin liderlerinin cumhurbaşkanlığı seçimi konusunda izlenecek yöntemle ilgili tam uzlaşmaya vardıkları bildirildi. (Başbakan Ecevit'in açıklaması)

* ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz, zirveden ayrılırken, koalisyon ortakları olarak cumhurbaşkanlığı seçiminde izlenecek yöntemle ilgili tam mutabakat içinde olduklarını belirtti. Yılmaz, aday olup olmayacağına ilişkin bir soruya, ‘‘Bu konuda çok daha önce kendimle ilgili görüşlerimi kamuoyuna açıkladım. Onda herhangi bir değişiklik sözkonusu değil’’ yanıtını verdi. Yılmaz, uzlaşmanın bu kadar kısa sürede nasıl sağlandığına ilişkin soruyu ise şöyle yanıtladı: ‘‘Tam bir uyum içerisindeyiz. Türkiye'de şu anda istikrarı sağlamada en önemli unsurun da hükümetin uyumu olduğuna inanıyoruz. Bu uyumu sürdürmeye kararlıyız.’’

* Milliyet Gazetesi, "Biz bu işte yokuz" Ankara, Genelkurmay Başkanı Org. Kıvrıkoğlu'nun Çankaya konusunda Başbakan Ecevit'e bu mesajı yolladığını konuşuyor manşetiyle yayınlandı. (14 Nisan tarihli Milliyet Gazetesi)

* Genelkurmay Başkanlığı Genel Sekreterliği, Milliyet Gazetesi'nde yer alan ve Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hüseyin Kıvrıkoğlu'na atfen verilen, 'Biz bu işte yokuz' başlıklı haber üzerine yazılı açıklama yaptı. Açıklamada, haberin, 'Genelkurmay Başkanı'nın Başbakan'a konuyla ilgili bir mesaj ilettiği, Silahlı Kuvvetler'in ülke sorunlarının tamamen dışında olduğu gibi, kamuoyunu yanlış bilgilendirici ve yönlendirici bir içerik taşımakta' olduğuna dikkat çekilerek şöyle denildi: "Silahlı Kuvvetler, Anayasa ve kanunlarımız çerçevesinde, ülkenin yüksek menfaatlerini ve geleceğini ilgilendiren konularla yakından ilgilenmekte, gelişmeleri değerlendirmekte; görüş ve önerilerini, yasal zeminlerde ve doğrudan ilgili kişi ve makamlara ifade etmektedir." (Genelkurmay Başkanlığı Genel Sekreterliği'nin açıklaması)

15 Nisan 2000
* Genelkurmay Başkanlığı'nın açıklaması kamuoyunda geniş yankı uyandırdı. Gazeteler, açıklama ile ilgili haberlerde, "Ve asker devrede", "Ordudan yakın takip", "Ordudan çıkış", "İlgiliyiz", şeklinde başlıklar kullandılar. Gazetelerde, açıklamayla ilgili çeşitli yorumlara da yer verildi. (Yorumlar)

* Başbakan Bülent Ecevit, TBMM'de FP Genel Başkanı Recai Kutan ve DYP Genel Başkanı Tansu Çiller ile ayrı ayrı görüştü. Ecevit, bu görüşmelerinden sonra düzenlediği basın toplantısında, "Öncelik Cumhurbaşkanı’nın Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri arasından, milletvekilleri arasından seçilmesi. Gerek koalisyon ortağı partiler, gerek Fazilet Partisi, gerek Doğru Yol Partisi bu konuda aynı düşünceyi paylaşıyorlar. Ancak bir zorunluluk olursa Meclis dışından bir kimsenin de seçilebileceğini belirtiyorlar, ama ilk tercih Türkiye Büyük Millet Meclis’i içinden bir Cumhurbaşkanı seçilmesi" dedi . Ecevit, Genelkurmay Başkanlığı açıklamasına ilişkin bir soru üzerine de, "Cumhurbaşkanı seçimiyle Türk Silâhlı Kuvvetleri arasında çok önemli bir ilişki vardır. O bakımdan Cumhurbaşkanı seçimiyle yakından ilgilenmeleri son derecede doğaldır" diye konuştu. (Ecevit'in açıklaması) (Çiller'den Yılmaz'ın adaylığına imalı ret - Kutan: Kriz istemiyoruz)

* Başbakan Ecevit, Başbakanlık'ta koalisyon ortağı partilerin genel başkanları Devlet Bahçeli ve Mesut Yılmaz ile biraraya geldi. "Liderler Zirvesi", 30 dakika sürdü. Zirveden sonra Başbakan Ecevit, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hüseyin Kıvrıkoğlu ile görüştü. Bu görüşme de 40 dakika sürdü. Orgeneral Kıvrıkoğlu, Başbakanlık'tan ayrılırken açıklama yapmadı. Ecevit, daha sonra Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel ile görüşmek üzere Çankaya Köşkü'ne çıktı. (Ecevit'in Liderler Zirvesi ve Kıvrıkoğlu ile görüşmesine ilişkin açıklaması)

* Cumhurbaşkanı adaylığı için başvuru süreci başladı. İlk adaylık başvurusunu DSP Eskişehir Milletvekili Mehmet Mail BÜYÜKERMAN yaptı.

17 Nisan 2000
* Başbakan Bülent Ecevit, bugüne kadar koalisyon ortakları ile yaptıkları zirvelerde bir ismin gündeme gündeme gelmediğini, kendisinin de bazı isimler önerdiği şeklindeki haberlerin gerçekle ilgisi olmadığını söyledi. (Ecevit'in açıklaması)

* Başbakan Ecevit, akşam saatlerinde gazetelerin Ankara temsilcilerini çaya davet etti. Ecevit, "İktidar partileri olarak isim söyleseydik, bu dayatma olarak algılanırdı. Biz şimdi bireylerin çıkmasını bekliyoruz, kamuoyunun eğilimlerine bakıyoruz. Eğer kimse çıkmazsa biz inisiyatif kullanırız" dedi. Başbakan, kafasında bir iki isim olduğunu, ama bunu açıklayamayacağını söyledi. (Ecevit'in açıklamalarına ilişkin 18 Nisan tarihli gazetelerde yer alan haber ve yorumlar)
24 Nisan 2000
* Başbakan Bülent Ecevit, yaklaşık 8,5 saat süren "Liderler Zirvesi"nin ardından, 10. Cumhurbaşkanı için ortak adaylarını açıkladı: Anayasa Mahkemesi Başkanı Ahmet Necdet Sezer (Ecevit'in açıklaması) (Sorular-Cevaplar)

25 Nisan 2000
* DSP Genel Başkanı ve Başbakan Bülent Ecevit, MHP Genel Başkanı, Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Devlet Bahçeli, ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz, FP Genel Başkanı Recai Kutan ile DYP Genel Başkanı Tansu Çiller, Cumhurbaşkanlığı'na Anayasa Mahkemesi Başkanı Ahmet Necdet Sezer'i aday gösteren öneriyi imzaladılar. Sezer'i aday gösteren öneri, 131 milletvekilinin imzasıyla TBMM Başkanlığı'na verildi. (Ortak imza) (Ecevit'in imza törenindeki konuşması) (Ecevit'in, televizyonların haber bültenlerindeki açıklamaları)
* Cumhurbaşkanı adaylığı için başvuru süresi saat 24.00'de doldu. Cumhurbaşkanı seçimi için 13 kişi aday oldu. (Kimler aday oldu)

26 Nisan 2000
* FP Kocaeli Milletvekili ve TBMM Başkan Vekili Vecdi Gönül ve DSP Kocaeli Milletvekili Muhammet Turhan İmamoğlu, 26 Nisan'da adaylıktan çekildiler.

* DSP Eskişehir Milletvekili Mail Büyükerman, partisinden istifa etti. Büyükerman, seçime, bağımsız aday olarak katılacak.

27 Nisan 2000
* DSP Amasya Milletvekili Gönül Saray Alphan, ilk tur oylama öncesi adaylıktan çekildi.

* Cumhurbaşkanı seçiminin ilk tur oylaması yapıldı. Oylamaya 10 aday katıldı. Adayların hiçbiri Anayasa'nın öngördüğü 376 oyu aşamadı. En yüksek oyu 281 ile Ahmet Necdet Sezer aldı. (Oylama sonucu)

1 Mayıs 2000
* 2. tur oylama öncesi, DSP Ankara Milletvekili Oğuz Aygü, ANAP Balıkesir Milletvekili Agah Oktay Güner ve DYP Amasya Milletvekili Ahmet İyimaya adaylıktan çekildiler.

* Cumhurbaşkanı seçiminin ikinci tur oylaması yapıldı. Oylamaya 7 aday katıldı. Adayların hiçbiri Anayasa'nın öngördüğü 376 oyu aşamadı. En yüksek oyu 314 ile Ahmet Necdet Sezer aldı. (Oylama sonucu)

3 Mayıs 2000
* ANAP Ankara Milletvekili ve TBMM Başkanı Yıldırım Akbulut, adaylıktan çekildi. Akbulut, oylamalar arasında geçen süreç içerisinde "hukuki ve demokratik olmayan bazı yöntemlerin" gündeme geldiğini ileri sürdü. Akbulut, Cumhurbaşkanı seçiminin ilk turunda 56, ikinci turunda da 88 oy almıştı. Akbulut'un çekilmesiyle aday sayısı 6'ya düştü. (Akbulut'un açıklaması)

5 Mayıs 2000
* Cumhurbaşkanı seçiminin üçüncü tur oylaması yapıldı. Anayasa Mahkemesi Başkanı Ahmet Necdet Sezer, 330 oy alarak Türkiye Cumhuriyeti'nin 10. Cumhurbaşkanı oldu. (Oylama sonucu)

* Ahmet Necdet Sezer'e, Cumhurbaşkanı seçildiğine ilişkin mazbatası, TBMM Başkanı Vekili Nejat Arseven tarafından sunuldu. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, bir mesaj yayınlayarak, "Yedi yıl boyunca tarih önünde gurur ve onurla taşıdığım Cumhurbaşkanlığı görevini büyük bir huzurla 16 Mayıs 2000 tarihinde 10. Cumhurbaşkanına devredeceğim" dedi. (Açıklamalar)

* Sezer, Cumhurbaşkanı seçildikten sonra yaptığı ilk açıklamada, "Ülke bütünlüğünü korumak ve pekiştirmenin, bütünlüğünü korumak ve pekiştirmenin, Atatürk milliyetçiliği, ilke ve inkılapları ile laiklik ilkesinin gereği, kutsal din duygularının devlet işlerine ve politikaya karıştırılmamasını sağlamanın en temel görevi olacağını" bildirdi. (Cumhurbaşkanı Sezer'in açıklaması)


www.belgenet.com